14-07-2020
Verhaal van de Biestkensbijbel in Gaastmeer die jaren na het ontdekken ervan pas op waarde werd geschat:
Verhaal van de Biestkensbijbel in Gaastmeer In de kerk van Gaastmeer, een dorp met 300 inwoners in het Friese Merengebied, werd in 2017 een bijzondere vondst gedaan. Dat hadden we eerst helemaal niet in de gaten. Bij een schoonmaakbeurt van de toren kwam een stapel oud papier tevoorschijn, bij elkaar gehouden door een gebloemd stoffen hoesje. We hebben de vondst zonder er verder bij na te denken in het (vochtige) lokaal bij de kerk gelegd. Totdat een van onze gastvoorgangers, een paar maanden later, vroeg of we ons verstand wel hadden. Want wat we gevonden hadden, kon wel eens een hele oude Bijbel zijn! Dat bleek ook het geval. In onze kerktoren lag, wie weet hoe lang al, een doopsgezinde Bijbel uit de 17e eeuw, mogelijk al uit 1624. Weliswaar in zeer slechte staat, maar wel helemaal compleet, op de voorpagina na. Toen we dat eenmaal wisten, rees de vraag: wat nu? Ergens veilig opbergen of restaureren? Een commissie van enthousiaste vrijwilligers koos voor het laatste. Het benodigde bedrag – en dat was nogal wat – kon bij elkaar worden gebracht dankzij giften van particulieren en stichtingen die zich bij Gaastmeer betrokken voelen en/of dit soort cultuurschatten willen behouden. De binnenkant van de Bijbel is gerestaureerd door Studio Papier in Leiden. De pagina’s zijn stuk voor stuk gewassen en waar nodig ‘aangevezeld’ met papierpulp. Op die manier ontstonden weer nette rechthoekige pagina’s. Die zijn vervolgens met gebruikmaking van de oorspronkelijke technieken aan elkaar genaaid. Er was gelukkig nog goed te zien hoe dat destijds was gebeurd en welk materiaal ervoor was gebruikt. Inclusief geborduurd randje. Ook van de houten kaft waren nog genoeg delen over om het oorspronkelijke model na te kunnen maken. Daarna was het tijd voor de buitenkant: een nieuwe leren band. Op de overgebleven houten kaftdelen waren nog resten van de oorspronkelijke band te zien, en ook waren enkele sloten en hoekstukken bewaard gebleven. Het Bijbelmuseum in Leerdam heeft de restauratie van de kaft op zich genomen, en daarbij gebruik gemaakt van de bewaard gebleven elementen én van elementen die uit dezelfde tijd stammen. De nieuwe leren band is gemaakt van leer uit de hals van een koe. Dat is extreem soepel leer, vanwege alle graas- en kauwbewegingen die een koe maakt in zijn leven. In het leer is een ornament ingedrukt met een eeuwenoude pers. Waar sloten en hoekstukken ontbraken, zijn die nieuw gemaakt door ze naar oud voorbeeld te gieten uit gloeiend koper. Het resultaat is verbluffend. Kijkt u maar naar de foto. Op 23 juni 2019 heeft de restauratiecommissie de Bijbel overhandigd aan de kerkenraad. Dat gebeurde in het kader van een feestelijke oecumenische dienst in de (PKN-)kerk van Gaastmeer. Die werd geleid door de doopsgezinde predikant Cor Nijkamp, de rooms-katholieke pastor Lucas Foekema en natuurlijk onze eigen protestantse pastor Ludwine Andel – van Hoeven. Behalve de restauratie van de doopsgezinde Bijbel besteedden we namelijk ook aandacht aan de – van oorsprong rooms-katholieke – torenklok, die in 2019 precies 500 jaar geleden werd gegoten, en aan de protestantse preekstoel, die in 2019 ongeveer 400 jaar oud was. De kerk van Gaastmeer bezit dus nu een prachtige en ook nog goed leesbare Bijbel, die het waard is om gelezen en bewonderd te worden. Dat kan ook, want de Bijbel ligt gewoon in de kerk. In een vitrine weliswaar, maar u kunt hem goed zien, en er ligt ook een fotoboek ter inzage klaar. Wilt u meer weten of wilt u de Bijbel een keer doorbladeren? Neem dan contact op met de restauratiecommissie. Bel 0515 – 46 93 93. Veel plezier!
