Thuis in Drachten dankzij Tsjerkepaad
31-07-2024
Inspiratie, ontroering en een fijne club om bij te horen. Vrijwilligers Theo Smits en Etsje van Manen van de Grote Kerk in Drachten steken er veel energie in om van Tsjerkepaad een mooi uitje te maken. Maar het brengt de 65-plussers ook veel. ,,Tsjerkepaad heeft ons echt geholpen bij het inburgeren hier.”
Of ze nu een expositie bezoeken of een concert: hun Tsjerkepaad-voelsprieten staan altijd aan. Sinds 2018 helpt het echtpaar trouw bij de inrichting en ontmanteling van de tentoonstelling voor het evenement in de Grote Kerk. ,,Zo lang als we in Drachten wonen”, vertelt Theo.
Ze verspreiden flyers voor de zomeropenstelling en zijn er gastheer en gastvrouw. Etsje: ,,En als we in de rest van het jaar ergens kunst zien of muziek horen die ook goed in onze kerk past, dan tippen we dat bij onze voorzitter.”
,,Kunst inspireert”, vindt Etsje die zelf ook schildert. ,,Een charme van Tsjerkepad is voor mij daarom dat ik mag deelnemen aan het moois dat wordt neergezet, en achter de schermen mag kijken.”
Theo benut Tsjerkepaad graag om vaak in de Grote Kerk te komen. ,,Ik voel me er heel prettig. De protestantse kerk uit 1743 is nu het oudste gebouw van Drachten. Het is echt nog een kerk zoals vroeger, die op zondag nog steeds zo wordt gebruikt.”
Geen spijkers
Hij verzorgt onder meer de belichting bij de exposities. ,,Uitdagend wel, want de kerk is een rijksmonument. Er mag dus nog geen spijker in de muur.” Eén keer plakte hij ducttape over de kabels van de spotjes. ,,De kerkrentmeester was
not amused: bij het weghalen kon de tape verf meetrekken. We hebben daarna vier heel professionele lampjes aangeschaft: nu met klemmetjes.”
Naast Tsjerkepaad is het in Drachten nog twee keer per jaar ‘Open Grote Kerk’. Ook dan helpen Etsje en Theo mee. Wat er te zien is, is heel divers, omschrijft Etsje. ,,Van kerststallen tot kunst van Friese schilders als Jentsje Popma, en van muziek tot poëzie.”
Besmeurde rijplaten
Een hoogtepunt vonden ze de laatste december-tentoonstelling. ,,Met fotokunst van Guido van den Berg uit Beetsterzwaag van met zand en klei besmeurde rijplaten. De kleuren daarin kwamen heel mooi uit bij die van de kerk.” ,,Van iets onaanzienlijks iets moois maken, dat is wat deze kunstenaar doet”, zegt Theo. ,,Een thema dat ook in veel Bijbelverhalen speelt.”
Tijdens de expositie vond het lichtkunstfestival Licht op Drachten plaats. ,,Daarvoor hebben we de kerk ’s avonds opengesteld”, vertelt Etsje. ,,Op een goede dag hadden we 1800 bezoekers. Echt een topper.”
In Eastermar, hun vorige woonplaats, waren ze ook al een paar jaar vrijwilliger bij Tsjerkepaad. De eerste keer dat ze na hun verhuizing in 2018 de Grote Kerk binnenstapten, voelden ze zich er meteen op hun plek. ,,Het is een heel ruimzinnige kerk.”
,,Deze kerk is altijd door de gemeenschap gedragen”, motiveert Theo zijn thuisgevoel. ,,Neem de vier grote, gebrandschilderde ramen met profane afbeeldingen binnen. Ze zijn betaald door voorname bestuurders.”
Stichtingsstenen
Dit jaar vallen de zomerexpositie van de kerk en Tsjerkepaad samen en zetten ze de schijnwerpers onder meer op stichtingsstenen van kerken. En op de grote siersteen boven de ingang van de eigen kerk. ,,Eentje met mooie ornamenten én iets opmerkelijks: tijdens de Franse Revolutie zijn de lelies, symbool voor het Franse koninkrijk, van de wapenschilden afgehaald.”
De Tsjerkepaad-organisatie in Drachten telt zo’n vijfentwintig vrijwilligers. ,,Allemaal enthousiaste mensen. Zelfs het onkruid wordt uit de stoep gehaald, zo graag wil iedereen er iets speciaals van maken. Dat maakt het een hele fijne groep om bij te horen.”
,,Tsjerkepaad heeft ons veel leuke contacten opgeleverd”, vindt ook Etsje. ,,Het heeft ons echt geholpen in te burgeren in Drachten."
De combinatie van kunst en kerk prikkelt, merken ze. ,,Mensen bekijken de expositie maar delen bijvoorbeeld ook graag even dat oma hier naar de kerk ging.”
In maart werd met werk van diverse kunstenaars de Friese schrijfster Aggie van der Meer geëerd, die in 2023 op 95-jarige leeftijd overleed. ,,Voorgangers stelden in de zondagsdiensten ook een gedicht van haar en een kunstwerk uit de tentoonstelling centraal in hun preek. Dat spoorde echt aan om anders te denken.”
Een kruisje slaan
Ze genieten ook van het contact met bezoekers uit binnen- en buitenland tijdens evenementen als Tsjerkepaad. ,,Mensen uit Oost-Europa en Afrika betreden de kerk vaak alsof het een Rooms-Katholieke is”, zag Theo. ,,Ze slaan een kruisje. Dat vind ik altijd wel mooi.”
Een indrukwekkende ontmoeting had hij ook met een jonge vrouw die vorig jaar in de veertigdagentijd de kerk binnenstapte. ,,Het ongemak straalde van haar af.” Hij sprak de vrouw aan. ,,Ze bleek Russisch te zijn. Het ongemak kwam voort uit de Russische inval in Oekraïne.” Theo wees het kind van de vrouw op een poesje dat op een hoofd van een dame zat op een schilderij van kunstenares Hansje Busquet- de la Porte uit Oudemirdum. ,,Daar moest het kind om lachen. Daarna hebben we een kaarsje aangestoken. Mooi om ze zo wat gerust te kunnen stellen, maar pijnlijk om te zien dat de impact van een dictator zo ver reikt.”
Van de waarde van Tsjerkepaad zijn Theo en Etsje overtuigd, maar het evenement in de Grote Kerk kent niet enkel successen. ,,Vorige zomer bijvoorbeeld kwamen door de hitte soms maar heel weinig bezoekers.” Toch kunnen de tegenslagen niet ontmoedigen. ,,Tsjerkepaad verbindt: kerk en cultuur, en bezoekers, vrijwilligers, kunstenaars en organisten. Daar doen we het voor.”
Fotowedstrijd
De Grote Kerk van Drachten is deze zomer decor van de expositie ‘Kerken in de Grote Kerk’. Tijdens de zaterdagmiddagen van Tsjerkepaad kun je tussen onder meer foto’s bekijken van bijzondere sierstenen die boven de ingang van Friese kerken hangen. De organisatie verbindt er ook een fotowedstrijd aan.
Tijdens de voorbereiding van de expositie kwam de taakgroep Cultuur van de Grote Kerk een aantal bijzondere ‘gedenkstenen’ tegen, bijvoorbeeld een gevelsteen over de stichting van een verzekeringsmaatschappij of een opschrift dat de kerk over centrale verwarming beschikt. En er kwam een foto tevoorschijn van de scheve toren van Acquoy, met aan de voet daarvan de grafsteen van mevrouw Pisa.
Misschien heb jij ook wel eens zo’n opmerkelijke situatie gefotografeerd in of rondom een kerk. Of je loopt er deze zomer tegenaan, bijvoorbeeld als je een van de ruim 250 Friese kerken bezoekt die meedoet aan Tsjerkepaad. Als je een foto instuurt naar taakgroep-cultuur-grotekerk@pgdrachten.nl maak je kans op een Drachtster turf, de bekende lokale kruidkoek.
Insturen kan tot en met 7 september. Het team van vrijwilligers fungeert als jury en maakt op zaterdag 14 september de winnaar bekend bij de afsluiting van de expositie. Over de uitslag wordt niet gecorrespondeerd.
Terug naar overzicht
