25-06-2022
,,Het is indertijd begonnen voor de toeristen, maar de laatste jaren komen er ook opvallend veel mensen uit eigen dorp langs”, zegt Tjisse van der Heide, gastheer in de Terptsjerke in Akkrum. ,,Ik trof laatst een kennis, het eerste wat hij vroeg was: ,,Wannear is tsjerke wer iepen?” Ik: ‘Fan july ôf!’ Hij: ‘Dan kom ik!’”
Van der Heide was in de jaren negentig één van de oprichters van een groep vrijwilligers, die ervoor ging zorgen dat de toenmalige hervormde kerk aan Om ‘e Toer bezichtigd kon worden. Hij denkt dat het 1997 was toen de zomerse openstelling op maandag- tot en met zaterdagmiddag begon.
,,Akkrum is een toeristendorp, in de zomer komen hier ontzettend veel mensen. Wij zagen ook altijd wel mensen rond de kerk. Als ik er toch moest zijn maakte ik de deur wel eens open, konden ze even binnen kijken. Dat stelden ze altijd enorm op prijs. En zo is het aan het rollen gekomen.” Sindsdien ontvangen Van der Heide en zijn collega’s tientallen bezoekers per dag, tot wel tachtig op één middag in de drukste vakantieweken.
Vouwfiets
Deze zomer is het - voor het eerst in 25 jaar - niet gelukt om voldoende vrijwilligers te vinden om de hele week open te gaan, zegt Van der Heide. ,,We moeten ons nu beperken tot woensdag tot en met zaterdag.” Die laatste dag is de Tsjerkepaadmiddag. ,,Dan tref je mensen die een vouwfiets op hun bootje hebben. Die vertellen dan bijvoorbeeld dat ze van plan zijn nog naar Aldeboarn en Grou te fietsen om ook daar te kerken te bekijken. Nou, denk ik dan, dan moet je nu misschien ook maar weer eens verder. Want om vijf uur is het wel gedaan natuurlijk.”
Altijd iets gemeenschappelijks
Spoort hij dan ook daadwerkelijk mensen aan om te vertrekken? Brede glimlach… Van der Heide geeft grif toe dat het ook aan hem ligt dat veel mensen lang blijven plakken. Niets mooier immers dan een praatje aanknopen?
Binnen enkele minuten heb je meestal wel iets gemeenschappelijks ontdekt. ,,Dat vind ik zoiets bijzonders… Ze komen overal vandaan, van over de hele wereld, maar het duurt nooit lang of je blijkt familie van elkaar, bij wijze van spreken. Ook wel eens echt, trouwens.”
Het mooiste voorbeeld vindt hij de ontmoeting met iemand uit Stellenbosch in Zuid-Afrika. Daar ben ik voor mijn werk ooit een tijd geweest. Blijkt die man dus vlakbij de landbouwschool te wonen waar ik een cursus verzorgde! Nou, dat had die man ook nooit gedacht. Ga je een kerkje in Fryslân bekijken en verzeil je in een gesprek over je buurman in Zuid-Afrika!”
Dorpsgeschiedenis
Over een buurman gesproken… Van der Heide vindt het ook prachtig dat een negentiger die vlakbij de kerk woont, iedere week wel even binnenloopt en dan altijd een mooi verhaal opdist over de geschiedenis van het dorp of de omgeving. ,,Die meneer heeft helemaal niets met het geloof, maar hij weet wel ontzettend veel over – bijvoorbeeld – de belangrijke families waarvan je hier grafstenen of herenbanken met familiewapens vindt. Maar ook over allerlei andere dingen. Als hij eens overslaat missen we hem echt!”
De Terptsjerke van Akkrum
De Terptsjerke van de Protestantse Gemeente Akkrum is gebouwd in 1759, hoogstwaarschijnlijk als vervanging van een middeleeuws gebouw van hout. Het is een eenvoudig rechthoekig gebouw met een vierkante toren. Ook het interieur is vrij sober, maar vier grote gebrandschilderde ramen met allerlei wapens erop zijn wel bijzondere blikvangers. Het gaat om geschenken van Prins Willem V, de Heeren Rekenmeesters van Friesland, ‘de Heeren ’s Hofs van Friesland en de leden des Gerechts’ en de Kerkvoogdij. Ze zijn in 1670 gemaakt door Thomas en Tjalling Gonggrijp uit Sneek en de enige bewaard gebleven werken van deze glazeniers. Een andere bezienswaardigheid is een zeventiende-eeuwse herenbank met in het ruggenschot acht uitgesneden familiewapens.
Van der Heide: ,,Het is ook altijd opvallend om te zien dat mensen die binnenkomen zich bijna allemaal halverwege het middenpad omdraaien om naar het orgel te kijken. Het is een Van Oeckelenorgel uit 1856. Er zijn geregeld bezoekers die er even op willen spelen en dat mag, maar dan loopt er wel even iemand van ons mee. En we vragen om niet teveel registers open te trekken, want mensen moeten nog wel met elkaar kunnen praten.”
